Ramazan Bayramı (Bayram Ne zamandan beri Kutlanıyor?)

 Bayramımız bereketli olsun. Bugün Şevval ayının ilk günü. Bayram günü! Öyle ki dün sabaha kadar yeme içme gibi alışkanlıklarımızı iftara erteliyorduk. Oruçtuk. Bugünse ne bir erteleme var ne de orucuz. Dün bir müddet yemek haramdı. Bugün ise oruçlu olmak emredilmedi. İşte böyle bir gün bugün... Bugüne 30 günlük Ramazan'ın iftar günü diyebiliriz bir manada...

Peki, bayram nedir, ramazan bayramı ne zamandan beri kutlanıyor, bugün ilk olarak ne yapılıyor? Bunları birazcık irdeleyelim:

Bayram Nedir?

Bayramın etimolojik köken bakımından neşe, sevinç, huzur, mutluluk gibi anlamları bulunuyor.  Arapça'da ise bayram العيد (el-'ıyd) olarak karşılık buluyor ve adet halini alan sevinç anlamını taşıyor. Îyd Mubearak, bilinen haliyle Eid Mubarak buradan geliyor.

Ramazan Bayramı fitr/fitre/fıtr bayramı olarak da anılıyor. Fıtr, fatr kelimesinden türeyen, orucu açmak, orucu sonlandırmak anlamlarına geliyor. Fıtr Bayramı... Buradan Ramazanın iftarı bayram manasını çıkarıyorum. 😊

Ramazan Bayramı, Şükür Bayramı olarak da biliniyor. Ramazan ayını yaşamakla o ayın bereketinden, mükafatından faydalanmaktan duyulan mutluluğun, şükrün belirtisi olarak verilen sadakalara Şükür Sadakası adı verildiğinden böyle deniyor. Tabii kelimenin hem Arapça hem Türkçe olarak sessiz harflerinden şekere de ulaşmak mümkündür. 😊 Biz yine de şükür olarak bilelim.

Bayramın, Farsça bezram kelimesinden türetilen yeme içme, konuşup eğlenme anlamına da geldiği ifade ediliyor. Kelime, tabiri caizse, eviriliyor çevriliyor, beyram ve bayram halini alıyor.

Bu sene bugünü buruk bir şekilde geçirmenin hüzün gölgesi altında, gelin şimdi biraz daha derine inelim.

Ramazan Bayramı Ne zamandan beri Kutlanıyor?

Ramazan Bayramı, hicretin ikinci yılından itibaren kutlanmaya başlandı. Peygamber Efendimiz (s.a.s) Medine'ye hicret ettiğinde Medinelilerin eğlendikleri, Mecusilerden aldıkları eğlenceleri bulunuyordu: Neyruz/Nevruz olarak bilinen bahar bayramı ve Mihrican olarak bilinen sonbahar bayramı. Efendimiz (s.a.s.) bu cahiliye izleri taşıyan bayramlar yerine Müslümanların sevinip eğlenerek kutlayacağı iki bayramı müjdeledi:

"Allahu Teâlâ size, kutladığınız bu iki bayramın yerine, daha hayırlısını, Ramazan bayramı ile Kurban bayramını hediye etti." (Sünen-i Ebû Dâvud, Salat, 239).

Bayramın ne zaman başladığı, ne zamana kadar tutulacağı da bildirildi.

"Bayram, Ramazan çıkıp bayramın başladığı Şevval hilalini görmekle, havanın bulutlu olması durumunda da Ramazan'ı otuz gün tutmakla başlar. Ramazan'ın yirmi dokuzunda hilal görünürse, ertesi gün Şevval'in biridir ve bayram yapılır." (Sünen-i Ebû Dâvud, 3/306).

Şimdi eğer, bu yazıyı bayramdayken ve gece okuyorsanız, şöyle bir gökyüzüne bakın isterim. Hazır bakmışken bir de dua ve selam beklerim. 😊🌙

Ramazan Bayramı İlk Olarak Ne Yapılıyor?

"Bu günümüzde yapacağımız ilk şey namaz kılmaktır" Buhârî, İdeyn: 3; Müslim, edâhi: 7.

Bugün, normal bir bayram gününde, hanımlar evde günün hazırlıklarına başlar. Dualar ederek günü açar. Beyler bayram namazının hemen akabinde caminin içinde bir halka oluşturur. Bu halkaya küçük, büyük, yaşlı, genç, makamlı, makamsız ayrımı olmadan herkesin iç içe, omuz omuza olduğu bir görüntü hakim olur. İmam Efendi mihrabın önünde ayakta bekler ve cemaat, saflarından kalkıp sıraya dizilir. Sırası gelen İmam Efendi ile bayramlaşır, musafaha eder, belki sarılır ve İmam Efendinin sağına geçerek o da diğer geleni bekler. Böylelikle, bir halka oluşturulup birbirlerine hayır dua eden insanlar daha sonrasında evlerine giderek güzel bir güne hazırlık yaparlar. Sonra, yine normal bir bayram gününde, aileler birbirlerine gidip gelerek bayramlarını tebrik ederler. Helal dairede eğlenir, muhabbet eder, söyleşirler. Arada belki çok yenen tatlılardan sonra kilodan dem vururlar. 😊 Sonra biraz gülüşürler ve en önemlisi, onlara bugünü nasip eden Rabblerine sonsuz hamd ve senada bulunurlar. Elhamdülillah.

Toparlayalım

Bugün bayram sevincimizi geçtiğimiz yıllardan farklı bir şekilde yerine getiriyoruz evet, ama Elhamdülillah bayram namazımızı kılabiliyoruz. Geçen yıl bu da olmamıştı. Rabbim bizleri daha güzel günlerine eriştirsin. Hayırla yad ediniz. Hayırlı bayramlar dilerim. 🌸👋 Filistin'i duanıza dahil ediniz...

Yararlanılan Kaynaklar:

1. İslam Ansiklopedisi, Bayram Bahsi - Erişim Tarihi, 12 Mayıs 2021.
2. İslam Ansiklopedisi, Arefe Bahsi - Erişim Tarihi, 12 Mayıs 2021.
3. Vikipedi, Ramazan Bayramı - Erişim Tarihi, 12 Mayıs 2021.
4. İslam Ansiklopedisi, Fitre Bahsi - Erişim Tarihi, 13 Mayıs 2021.
5. Sorularla İslamiyet, Ramazan Bayramı - Erişim Tarihi, 13 Mayıs 2021.
6. Sorularla İslamiyet, Bayram - Erişim Tarihi, 13 Mayıs 2021.