Ölüm manasında kullanılan vefat kelimesi, vefa ile aynı kökten gelmektedir. Vefa ise naif ve güzel bir anlama sahiptir: Sözünü tuttu, borcunu ödedi, görevini yerine getirdi. Vefat, vefanın mastarıdır.
Vefa kelimesi, tarihte yazılı kaynak olarak 1300'lerden evvel Atabet-ül Hakâyık'ta geçmiştir.
Sözünü tutan, borcunu ödeyen, görevini yerine getiren "Belâ/Belî" cevabına nail olan bir kul olarak vefat edebilmek duasıyla...
Geçtiğimiz günlerde twitter ve instagramda saatler içinde yayılan bir paylaşım çalışması yapılmıştı. Mayıs ayının ilk günlerinde -merakımdan twitterın dibine inip ta 3 Mayıs'a kadar uzayan ilk tweete ulaştım 😄 - ancak burada paylaşmıyorum. İşi gayet ciddiye alıp analog banyo edilmiş fotoğraflarını da yükleyen olmuş platforma, sırf şaka olsun diye sözlerle destekleyerek imalı fotoğraflar atanlar da... Siyasi paylaşımlar da gördüm, hiciv barındıran da...
Birkaç gün süren bu 20yaşchallange, geçmişte farklı etiketlerle yine yapılmıştı diye hatırlıyorum. Benim burada konuşmak istediğim aslında, bu gibi paylaşımların gerçekten de bir veri kaydı oluşturmak için yapılıp yapılmadığı sorusu.
Bu soru benim aklıma zaten takılıyordu, bir de bununla ilgili bir araştırma haberini okuyunca, işin biraz daha derinine inmeye karar verdim.
Şimdi -yapılmasından hiç haz etmediğim bir şey- sokağa atılan sakız ve izmaritle, bir bilgi sanatçısı ve biyo-bilgisayar korsanı olarak tanınan Heather Dewey Hagborg, DNA analizi elde ediyor desem, ne dersiniz?
Hagborg, Stranger Visions adını verdiği projesiyle tanınıyormuş. New York'ta uygulanan bu proje, yere atılan/düşen sakız, izmarit ve saçtaki DNA örnekleri ile elde ettiği bir portre sergisi. -Neler yapıyorlar, demeden duramıyorsun yani :) - Bu DNA'dan çıkan bilgiden ne mi elde etmiş? Hagborg bu bilgiyle insanlara ait cinsiyet, etnik köken ve diğer faktörleri belirlemiş ve 3D yazıcıyla bunların modellerini çıkartmış. Bir 3D portre oluşturmuş.
Bununla ilgili yasal olarak bir sıkıntı yaşamamış olması, ABD'nin yasa sisteminin eyaletler arasında tutarsız olmasıymış. DNA toplamasında yasal sorunları aşarak birçok işlemden geçirdiği bu bilgileri toplayıp portre sergisini oluşturmuş.
Bir şirket bu sanatçı ile anlaşıp FBI dosyasını bu çalışmanın dayandığı veriler yöntemiyle çözmüş.
Şimdi bu konuya nereden geldim, tekrar bakalım. 20'li Yaşlar... Aslında mesele, dijital olarak her şeyin kayıt altına alınabilir olması. Günümüzde KVKK var, veri güvenliği açısından sitelerin kullanıcılardan, ziyaretçilerden onay aldığı gizlilik politikaları var... Sonuçta herkes bir şekilde veri elde ederek kullanıcı davranışlarını araştırmaya ve böylece işletme açısından şirketlerine veya yaptıkları işlere değer katmaya çalışıyor. Bunu bilmeden yapan da bunu yapıyor üstelik. Sistem... Tamam, iyi yanları da yok değil. Sonuçta her iş kötülük düşünülerek yapılmıyor. Hiç değilse başlangıçta.
Demem o ki, biz yine de bir medya platformuna fotoğraf, video yüklerken azami dikkat gösterelim. Diyeceksiniz ki, zaten telefon, bilgisayarımıza yetkisiz giriş yapabilir, verilere ulaşılabilir. İlkinde kişinin kendi rızasıyla yüklemesi söz konusu...
Bunu da bugüne not düştüm... Faydalı olması dileğiyle... Eklemek istediklerinizi bir cümleyle de olsa ifade ediniz. 👇
Bayramımız bereketli olsun. Bugün Şevval ayının ilk günü. Bayram günü! Öyle ki dün sabaha kadar yeme içme gibi alışkanlıklarımızı iftara erteliyorduk. Oruçtuk. Bugünse ne bir erteleme var ne de orucuz. Dün bir müddet yemek haramdı. Bugün ise oruçlu olmak emredilmedi. İşte böyle bir gün bugün... Bugüne 30 günlük Ramazan'ın iftar günü diyebiliriz bir manada...
Peki, bayram nedir, ramazan bayramı ne zamandan beri kutlanıyor, bugün ilk olarak ne yapılıyor? Bunları birazcık irdeleyelim:
Bayramın etimolojik köken bakımından neşe, sevinç, huzur, mutluluk gibi anlamları bulunuyor. Arapça'da ise bayram العيد (el-'ıyd) olarak karşılık buluyor ve adet halini alan sevinç anlamını taşıyor. Îyd Mubearak, bilinen haliyle Eid Mubarak buradan geliyor.
Ramazan Bayramı fitr/fitre/fıtr bayramı olarak da anılıyor. Fıtr, fatr kelimesinden türeyen, orucu açmak, orucu sonlandırmak anlamlarına geliyor. Fıtr Bayramı... Buradan Ramazanın iftarı bayram manasını çıkarıyorum. 😊
Ramazan Bayramı, Şükür Bayramı olarak da biliniyor. Ramazan ayını yaşamakla o ayın bereketinden, mükafatından faydalanmaktan duyulan mutluluğun, şükrün belirtisi olarak verilen sadakalara Şükür Sadakası adı verildiğinden böyle deniyor. Tabii kelimenin hem Arapça hem Türkçe olarak sessiz harflerinden şekere de ulaşmak mümkündür. 😊 Biz yine de şükür olarak bilelim.
Bayramın, Farsça bezram kelimesinden türetilen yeme içme, konuşup eğlenme anlamına da geldiği ifade ediliyor. Kelime, tabiri caizse, eviriliyor çevriliyor, beyram ve bayram halini alıyor.
Bu sene bugünü buruk bir şekilde geçirmenin hüzün gölgesi altında, gelin şimdi biraz daha derine inelim.
Ramazan Bayramı, hicretin ikinci yılından itibaren kutlanmaya başlandı. Peygamber Efendimiz (s.a.s) Medine'ye hicret ettiğinde Medinelilerin eğlendikleri, Mecusilerden aldıkları eğlenceleri bulunuyordu: Neyruz/Nevruz olarak bilinen bahar bayramı ve Mihrican olarak bilinen sonbahar bayramı. Efendimiz (s.a.s.) bu cahiliye izleri taşıyan bayramlar yerine Müslümanların sevinip eğlenerek kutlayacağı iki bayramı müjdeledi:
"Allahu Teâlâ size, kutladığınız bu iki bayramın yerine, daha hayırlısını, Ramazan bayramı ile Kurban bayramını hediye etti." (Sünen-i Ebû Dâvud, Salat, 239).
Bayramın ne zaman başladığı, ne zamana kadar tutulacağı da bildirildi.
"Bayram, Ramazan çıkıp bayramın başladığı Şevval hilalini görmekle, havanın bulutlu olması durumunda da Ramazan'ı otuz gün tutmakla başlar. Ramazan'ın yirmi dokuzunda hilal görünürse, ertesi gün Şevval'in biridir ve bayram yapılır." (Sünen-i Ebû Dâvud, 3/306).
Şimdi eğer, bu yazıyı bayramdayken ve gece okuyorsanız, şöyle bir gökyüzüne bakın isterim. Hazır bakmışken bir de dua ve selam beklerim. 😊🌙
"Bu günümüzde yapacağımız ilk şey namaz kılmaktır" Buhârî, İdeyn: 3; Müslim, edâhi: 7.
Bugün, normal bir bayram gününde, hanımlar evde günün hazırlıklarına başlar. Dualar ederek günü açar. Beyler bayram namazının hemen akabinde caminin içinde bir halka oluşturur. Bu halkaya küçük, büyük, yaşlı, genç, makamlı, makamsız ayrımı olmadan herkesin iç içe, omuz omuza olduğu bir görüntü hakim olur. İmam Efendi mihrabın önünde ayakta bekler ve cemaat, saflarından kalkıp sıraya dizilir. Sırası gelen İmam Efendi ile bayramlaşır, musafaha eder, belki sarılır ve İmam Efendinin sağına geçerek o da diğer geleni bekler. Böylelikle, bir halka oluşturulup birbirlerine hayır dua eden insanlar daha sonrasında evlerine giderek güzel bir güne hazırlık yaparlar. Sonra, yine normal bir bayram gününde, aileler birbirlerine gidip gelerek bayramlarını tebrik ederler. Helal dairede eğlenir, muhabbet eder, söyleşirler. Arada belki çok yenen tatlılardan sonra kilodan dem vururlar. 😊 Sonra biraz gülüşürler ve en önemlisi, onlara bugünü nasip eden Rabblerine sonsuz hamd ve senada bulunurlar. Elhamdülillah.
Bugün bayram sevincimizi geçtiğimiz yıllardan farklı bir şekilde yerine getiriyoruz evet, ama Elhamdülillah bayram namazımızı kılabiliyoruz. Geçen yıl bu da olmamıştı. Rabbim bizleri daha güzel günlerine eriştirsin. Hayırla yad ediniz. Hayırlı bayramlar dilerim. 🌸👋 Filistin'i duanıza dahil ediniz...
